Thái Nhất Dư Lương

Thái Nhất dư lương có thể là một loại dược liệu khá là xa lạ ở Việt Nam, nhưng thực chất đây là loại dược chất có trong các bài thuốc cổ truyền từ lâu đời ở Trung Quốc. Trong bài viết này, Thuốc Gia Đình xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về Thái Nhất dư lương.

1 Thái nhất dư lương là gì ?

Thái nhất dư lương là một loại khoáng vật Đông được, có kết cấu dạng hợp xiên. Bề ngoài có màu nâu đỏ, màu nâu xám hoặc nâu nhạt, phần lớn là lồi lõm hoặc có bột vàng phủ lên, mặt cắt da số có màu nâu đậm và các văn xen kẽ màu nâu nhạt hoặc vàng nhạt.

2 Đặc điểm của Thái nhất dư lương

Bản kính cho rằng: Thái nhất dư lương đứng sau vũ dư lương, nhưng thuộc về thái ý dư lương. Vậy, thái nhất dư lượng rốt cuộc là loại thuốc gì? Từ xưa đến nay vẫn chưa có 1 định nghĩa nào cụ thể. Theo nhà Y học Đào Hoàng Cảnh thời Nam Bắc triều nói rằng: “Cổ xưa có 2 loại là thái nhất dư lương và vũ dư lương, phương pháp trị liệu giống nhau, mà ngày nay chỉ có vũ dư lương, chưa hế biết thái nhất”. Qua đó, có thể thấy ông nhận định: Thái nhất dư lương và vũ dư lương là 2 loại thuốc khác nhau. Nhưng Tô Cung thời nhà Đường lại cho rằng: “Thái nhất dư lương và vũ dư lương là 1 loại thuốc, chỉ có điều là tỉnh thỏ khác nhau”. Ông cho rằng, loại có chất tỉnh mịn là thái nhất dư lương, còn chất to thô thì gọi là vũ dư lương. Lý Thời Trân thời Mình lại cho rằng: Sinh trưởng ở hổ đầm gọi là vũ dư lương, còn sinh trưởng ở trên núi gọi là thái nhất dư lương. Ông còn nói có một loại gọi là “thạch trung hoàng”, tức là loại thuốc có dịch thể màu vàng khi chưa hình thành vũ dư lương. “Thạch trung hoàng” tỉnh nhiệt cao, chỉ cần có nó tồn tại thì băng tuyết tích tụ ở vũ dư lương sẽ tan chảy. Ông cũng cho rằng, chất lượng vũ dư lương cao hơn thái nhất dư lương. Tính vị, công dụng của “vũ dư lương, thái nhất dư lương và thạch trung hoàng thủy là như nhau, nhưng khi đi vào thuốc có sự khác nhau về chất tỉnh và thổ”.

3 Công dụng của Thái nhất dư lương

Thần Nông bản thảo kinh có viết: Thái nhất dư lương vị ngọt, tính bình. Chủ trị bệnh hen phế quản, tức ngực, u nang tử cung, tụ huyết khí gây ra rong kinh, tiểu dầm, có thể tiêu trừ các bệnh phong tà. Người bệnh uống trong thời gian dài có thể tăng cường sức đề kháng, chống lại các bệnh do thời tiết khắc nghiệt, làm giảm cảm giác đói, giúp cơ thể nhanh nhẹn, hoạt bát. Thái nhất dư lương cũng được gọi là thạch não, thường thấy ở trong hang sâu nơi có dòng nước chảy ở 2 ngọn núi.

Mặc dù mối quan hệ giữa thái nhất dư lương và vũ dư lương cho đến nay vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau giữa các nhà Y học, nhưng công hiệu của chúng đều được đánh giá như nhau. Như công dụng chủ trị các bệnh: Hen phế quản, u nang tử cung, tắc kinh. Ngoài ra, còn có tác dụng trị bệnh tiêu chảy, kiết lỵ lâu ngày, xuất huyết tử cung và ra khí hư quá nhiều.

4 Tài liệu tham khảo

Sách Thần Nông Bản Thảo Kinh (Xuất bản năm 2021). Thái Nhất Dư Lương, trang 31-32. Truy cập ngày 14 tháng 12 năm 2023.