Quả sơ ri (Acerola – Malpighia emarginata)
Sơ ri là trái cây được biết đến với mục đích điều trị bệnh kiết lỵ, tiêu chảy,rối loạn gan, một số ứng dụng kahcs như làm chất làm se và hạ sốt. Trong bài viết này, Thuốc Gia Đình xin gửi đến bạn đọc thông tin chi tiết về loại dược liệu này.
1 Thông tin về Sơ ri
Sơ ri hay còn gọi là Acerola, anh đào Barbados hay anh đào Tây Ấn, với tên khoa học là Malpighia emarginata DC, thuộc họ Sơ ri – Malpighiaceae.
Loại trái cây này được biết đến là một trong những nguồn axit ascorbic tự nhiên phong phú nhất trên thế giới.
1.1 Đặc điểm thực vật
| Bộ phận | Đặc điểm |
| Toàn cây | Là cây bụi hay cây thân gỗ nhỏ, cây có thể cao tới 3m với tán lá dày có gai. |
| Lá |
Xanh Dạng lá đơn hình trứng tròn tròn hay hình mác, dài từ 5-10cm với mép lá nhẵn. |
| Hoa |
Hoa mọc thành tán với 2-5 hoa cùng nhau, mỗi hoa có đường kính 1-1,5cm với 5 cánh hoa màu hồng hay đỏ. Các cánh hoa Sơ ri có viền lượn sóng mềm mại, màu hoa phớt hồng nhẹ. |
| Quả | Hình dạng quả cà chua nho nhỏ chia làm 3 múi, trái có màu xanh khi còn non, khi chín vỏ quả có màu đỏ tươi căng mọng nước, đường kính quả khoảng 1cm, chứa 2-3 hạt cứng. |
1.2 Đặc điểm phân bố
Cây sơ ri phát triển mạnh ở vùng khí hậu nhiệt đới và ấm áp có quả nhỏ giống như quả anh đào ba thùy. Nó phát triển từ Nam Texas, qua Mexico và Trung Mỹ đến phía bắc Nam Mỹ và khắp vùng Caribe và gần đây đã được du nhập vào các khu vực cận nhiệt đới trên khắp thế giới bao gồm cả Ấn Độ. Cây ra hoa từ tháng 4 đến tháng 11 và quả chín sau 3-4 tuần sau khi ra hoa.
Mặc dù độ ngọt của trái cây thay đổi tùy theo giống nhưng ngoại trừ một số loại ngọt, hầu hết chúng đều có vị chua và chua.
1.3 Thu hái, chế biến và bảo quản
Acerola, sở hữu các đặc tính dinh dưỡng cao, có thời hạn sử dụng ngắn và ít hấp dẫn về mặt cảm quan. Rất dễ hỏng và có tính axit nên trái cây thường được tiêu thụ chủ yếu sau khi chế biến, dưới dạng bã và nước ép.
1.4 Phân biệt quả Cherry và quả Sơ ri
Nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa quả Cherry và quả Sơ ri. Thực chất, hai loại quả này không phải là một. Cùng tìm hiểu khác nhau giữa hai loại quả tại đây:
===> So sánh quả Cherry và quả Sơ ri
2 Thành phần hóa học
Acerola là nguồn cung cấp một số chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng. Glucose, Fructose và một lượng nhỏ sucrose là những loại đường chính có trong quả sơ ri trưởng thành. Trong số các axit hữu cơ, axit malic chiếm 32% tổng số axit có trong quả trưởng thành trong khi axit citric và axit tartaric chỉ có một lượng nhỏ. Các đặc tính hóa lý của quả sơ ri và giá trị dinh dưỡng của nó phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm địa điểm trồng trọt, điều kiện môi trường, tập quán văn hóa, giai đoạn trưởng thành, chế biến và bảo quản
2.1 Axit Ascobic (Vitamin C)
Axit ascoricic là một trong những vitamin tan trong nước quan trọng nhất, cần thiết cho quá trình sinh tổng hợp collagen, Carnitine và chất dẫn truyền thần kinh. Acerola là một nguồn vitamin C tự nhiên, có hàm lượng dao động từ 1000 đến 4500 mg/100 g, gấp khoảng 50–100 lần so với cam hoặc chanh. Người ta đã báo cáo rằng vitamin C trong sơ ri được con người hấp thụ tốt hơn so với axit ascorbic tổng hợp. Tuy nhiên, người ta nên tránh ăn một lượng lớn trái cây vì việc hấp thụ quá nhiều vitamin có thể hoạt động như chất chống oxy hóa và tạo ra những thay đổi trong DNA.
2.2 Dinh dưỡng thực vật
Acerola là một trong số ít loại trái cây, ngoài hàm lượng axit ascorbic cao, còn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng thực vật khác như phenolics, flavonoid, anthocyanin và carotenoids với một lượng vừa phải. Quả này cũng chứa pro-vitamin A, Vitamin B1 và B2, niacin, Albumin, sắt, phốt pho và canxi.
3 Tác dụng dược lý của Sơ Ri
3.1 Chống oxy hóa
Acerola là một nguồn giàu chất chống oxy hóa mạnh như axit ascorbic và các chất dinh dưỡng thực vật khác như phenolics, và carotenoids dường như là một tiềm năng trong việc chống lại các bệnh khác nhau liên quan đến stress oxy hóa. Trên thực tế, một loạt các hoạt động sinh học đã được chứng minh bằng cách sử dụng các chiết xuất khác nhau của sơ ri và các thành phần phyto của nó.
Hoạt tính chống oxy hóa trong ống nghiệm của quả sơ ri, các chiết xuất khác nhau và chất dinh dưỡng thực vật tinh khiết đã được thực hiện bằng các xét nghiệm khác nhau như DPPH, ORAC, TEAC, v.v. bởi nhiều nghiên cứu khác nhau trong vài năm qua. Tuy nhiên, rất khó để so sánh kết quả được báo cáo bởi các phòng thí nghiệm khác nhau vì nhiều phòng thí nghiệm trong số họ chưa đề cập đến giống được sử dụng trong thí nghiệm và có sự khác biệt đáng kể về phương pháp chuẩn bị mẫu, chiết xuất chất chống oxy hóa.
Các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng các giá trị hoạt động chống oxy hóa thu được từ nước ép sơ ri cao hơn so với các giá trị được báo cáo đối với các loại nước ép trái cây khác, đặc biệt giàu polyphenol như nước ép dâu tây, nho và táo.
3.2 Bổ sung vitamin
Quả sơ ri là một trong những nguồn giàu vitamin C nhất. Sơ ri được sử dụng làm nguồn thực phẩm và nước trái cây. Do hàm lượng vitamin C cao nên nó còn được bán dưới dạng thực phẩm bổ sung sức khỏe tự nhiên. Acerola cung cấp các vitamin và khoáng chất hữu ích khác. Acerola chứa từ 1 đến 4,5 phần trăm vitamin C (1.000 đến 4.500 mg/100 g) trong phần ăn được của quả. Điều này vượt xa hàm lượng vitamin C trong cam đã gọt vỏ (khoảng 0,05 hoặc 50 mg/100 g). Hàm lượng vitamin C trong sơ ri thay đổi theo độ chín (cao nhất ở quả còn xanh và thấp nhất ở quả chín hoàn toàn). Nó cũng thay đổi theo mùa và khí hậu. Phân tích vitamin C liên quan đến việc bảo quản sơ ri cho thấy đông lạnh trái cây là cách tốt nhất để bảo quản vitamin C, so với nhiệt độ phòng hoặc tủ lạnh.
Ngoài ra, sơ ri còn chứa Vitamin A (4.300 đến 12.500 IU/100 g) ở mức tương đương với cà rốt. Các thành phần khác bao gồm thiamine, Riboflavin, niacin, Canxi, Sắt và bioflavonoid. Nó cũng chứa phốt pho, axit malic, Axit Pantothenic, Kali và magiê. Các loại đường dextrose, fructose và sucrose cũng có mặt.
3.3 Tóc, da và móng
Vitamin C rất cần thiết cho việc sản xuất collagen, một trong những protein cấu trúc quan trọng trong tóc, da và móng. Trên thực tế, Vitamin C thường được sử dụng trong các sản phẩm bổ sung Collagen để tối ưu hóa tác dụng và tối đa hóa quá trình tổng hợp collagen.
Khi khả năng sản xuất collagen tự nhiên của cơ thể giảm khi chúng ta già đi, việc tăng cường bổ sung Vitamin C có thể giúp giảm thiểu tác động này và giảm thiểu các dấu hiệu lão hóa rõ rệt.
Acerola cung cấp Vitamin C ở dạng hoàn toàn tự nhiên, có khả năng hấp thụ và Sinh khả dụng cao, giúp đẩy nhanh quá trình tổng hợp collagen cho sức khỏe tóc, móng và da.
3.4 Tăng cường miễn dịch
Tất nhiên, Vitamin C đồng nghĩa với chức năng của hệ thống miễn dịch và với liều lượng cao có thể giúp chống lại cảm lạnh và cúm thông thường.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung đủ Vitamin C có thể giúp chữa cảm lạnh và vi rút nhanh hơn tới 20%.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lượng Vitamin C cao sẽ kích thích sản xuất nhiều tế bào miễn dịch bao gồm Tế bào lympho, Thực bào và Tế bào T.
Vì Acerola có nhiều Vitamin C cũng như có hoạt tính chống oxy hóa mạnh nên nó là một loại thực phẩm tăng cường miễn dịch mạnh mẽ gấp đôi, với chất chống oxy hóa giúp kích thích phản ứng miễn dịch bằng cách kích hoạt các tế bào miễn dịch.
Acerola cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng thực vật bao gồm Carotenoid, phenolics, Flavonoid và anthocyanin cũng như các khoáng chất sắt, phốt pho và canxi. Tất cả đều phối hợp với nhau để hỗ trợ chức năng miễn dịch tối ưu, do đó, loại trái cây bổ dưỡng này còn có nhiều lợi ích hơn hàm lượng Vitamin C của nó.
3.5 Cải thiện sức khỏe não bộ
Quả Acerola là nguồn cung cấp hợp chất thực vật mạnh mẽ được gọi là anthocyanin, có tác dụng bảo vệ thần kinh. Điều này có nghĩa là chúng giúp bảo vệ não khỏi tác hại của stress oxy hóa gây ra bởi các hợp chất có tên là gốc tự do. Hàm lượng anthocyanin cao trong Acerola có thể làm giảm nguy cơ mất trí nhớ và suy giảm nhận thức liên quan.
Lợi ích của Acerola trong việc tăng cường sức khỏe não bộ còn nhờ vào khả năng giảm viêm và oxy hóa trong não, từ đó giữ cho các tế bào não và tế bào thần kinh khỏe mạnh.
4 Hình ảnh Cây Sơ ri đẹp làm cảnh tại Việt Nam
5 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Anand Prakash và cộng sự, ngày đăng báo tháng 9 năm 2018. Acerola, an untapped functional superfruit: a review on latest frontiers, pmc. Truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2023.
- Được viết bởi chuyên gia của Drugs.com. Acerola, Drugs.com. Truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2023.