Plant Stanol

1 Giới thiệu chung về Plant Stanol

1.1 Plant Stanol là gì?

Plant Stanol hay Stanol thực vật là phytosterol, là các hợp chất giống cholesterol được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật bao gồm dầu thực vật, các sản phẩm ngũ cốc như bánh mì và ngũ cốc, hạt, quả hạch, cây họ đậu, trái cây và rau quả.

1.2 Nguồn gốc của Stanol thực vật

Nguyên liệu ban đầu của Plant Stanol là phytosterol từ thực vật, chúng được hydro hóa để tạo ra stanol thực vật. Phytosterol là phytosteroid, tương tự như cholesterol, nó đóng vai trò là thành phần cấu trúc của màng sinh học của thực vật bao gồm sterol và stanol thực vật.

Danh sách thực phẩm chứa sterol và stanol thực vật: hạnh nhân, đậu phộng, lúa mạch, quả óc chó, đậu nành, ngũ cốc nguyên hạt, súp lơ, lúa mì, cam, việt Quất….

2 Tính chất của Plant Stanol

Plant Stanol là steroid có cấu trúc tương tự như cholesterol động vật

Plant Stanol là dạng hydro hóa của sterol thực vật, có liên kết 5-6 bão hòa, có nhóm methyl hoặc ethyl gắn vào phân tử và mức độ hấp thụ thấp hơn sterol thực vật.

Các dạng tự do của Stanol thực vật hòa tan kém trong dầu hoặc nước nhưng các dạng ester hóa của chúng với các axit béo không bão hòa có mức độ hòa tan trong dầu thực vật cao hơn. Do đó nó được sử dụng rộng rãi trong bơ thực vật làm từ Dầu Hạt Cải hoặc các thực phẩm khác vì lợi ích sức khỏe. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ khoảng 2-3 gram mỗi ngày giúp giảm cholesterol LDL khoảng 10-15%.

3 Ứng dụng của Plant Stanol

3.1 Trong chế độ ăn uống

Stanol thực vật được sử dụng trong chế độ ăn uống của con người. Nguồn chính của chúng là thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt , chủ yếu là lúa mì và lúa mạch đen. Lượng stanol tiêu thụ hàng ngày trong chế độ ăn uống trung bình của phương Tây là khoảng 60 mg/ngày, trong khi lượng tiêu thụ sterol thực vật là khoảng 150–300 mg/ngày và lượng cholesterol là 500–800 mg/ngày. Mức độ tự nhiên tương đối thấp của stanol trong chế độ ăn là quá thấp để có ảnh hưởng đáng kể đến mức cholesterol trong huyết thanh.

Làm thế nào để có được 2g sterol thực vật? Bạn có thể đạt được 2g stanol và sterol thực vật mỗi ngày bằng cách tiêu thụ:

• Một loại sữa chua mini có tăng cường stanol hoặc sterol thực vật (một chai) hoặc sữa chua (một hũ) mỗi ngày chứa tất cả 2g được khuyến nghị HOẶC
• Hai đến ba phần thực phẩm có bổ sung ít nhất 0,8g sterol/stanol thực vật mỗi ngày như: Hai thìa cà phê (10g) tăng cường phết, Một loại sữa chua tăng cường, Một ly sữa tăng cường (250ml)

Stanol và sterol thực vật được thêm vào một số loại thực phẩm như chất phết làm từ chất béo hoặc các loại thực phẩm từ sữa như sữa, sữa chua và đồ uống sữa chua

4 Giảm cholesterol

Dùng đồng thời statin với thực phẩm giàu phytosterol làm tăng tác dụng giảm cholesterol của phytosterol. Phytosterol làm giảm mức cholesterol bằng cách cạnh tranh với sự hấp thụ cholesterol trong ruột thông qua một hoặc một số cơ chế có thể có. Phytosterol còn làm giảm mức cholesterol khoảng 9% đến 17% ở người dùng statin. Loại hoặc liều statin dường như không ảnh hưởng đến hiệu quả giảm cholesterol của phytosterol. 

Do đặc tính làm giảm cholesterol nên một số nhà sản xuất đang sử dụng stanol làm phụ gia thực phẩm.

Thực phẩm giàu Phytosterol và thực phẩm bổ sung đã được bán trên thị trường trong nhiều thập kỷ. Mặc dù tác dụng hạ cholesterol LDL đã được chứng minh rõ ràng từ việc tiêu thụ phytosterol trong thời gian dài, nhưng không có đủ bằng chứng về tác dụng đối với các bệnh tim mạch , lượng đường trong máu lúc đói , huyết sắc tố glycated hoặc tỷ lệ tử vong chung.

5 Tác dụng phụ của stanol thực vật

Theo bằng chứng từ các nghiên cứu về độc tính và nhiều thử nghiệm lâm sàng , stanol được các cơ quan chức năng ở một số nước thuộc Liên minh Châu Âu và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đánh giá là an toàn.

Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu u (EFSA) kết luận rằng cholesterol trong máu có thể giảm trung bình từ 7 đến 10,5% nếu một người tiêu thụ 1,5 đến 2,4 gam sterol và stanol thực vật mỗi ngày, hiệu quả thường được thiết lập trong vòng 2–3 tuần. Các nghiên cứu dài hạn kéo dài tới 85 tuần cho thấy tác dụng giảm cholesterol có thể được duy trì.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp tác dụng phụ có thể gặp bao gồm tiêu chảy hoặc có chất béo trong phân.
Ở những người mắc bệnh sitosterolemia, nồng độ sterol thực vật cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ xơ vữa động mạch sớm.

6 Chế phẩm

Stanol thực vật có tác dụng làm giảm cholesterol, các sản phẩm có chứa Petrolatum trong công thức:Thuốc 
Botimac, kẹo Stanol thực vật – Benecol….

7 Thông tin mới về

Tác dụng hạ cholesterol LDL của sterol và stanol thực vật ở các khoảng liều khác nhau: phân tích tổng hợp các nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng

Phytosterol (PS, bao gồm sterol thực vật và stanol thực vật) đã được chứng minh là làm giảm nồng độ LDL-cholesterol. Mối quan hệ liều lượng-đáp ứng đối với tác dụng này đã được đánh giá trong một số phân tích tổng hợp bằng cách tính giá trị trung bình cho các khoảng liều khác nhau hoặc bằng cách áp dụng các hàm liều lượng-đáp ứng liên tục. Cả hai cách tiếp cận đều có ưu điểm và nhược điểm. Cho đến nay, việc tính toán mức trung bình cho các khoảng liều khác nhau vẫn chưa được thực hiện riêng biệt đối với sterol và stanol thực vật. Mục tiêu của phân tích tổng hợp này là nghiên cứu các tác động kết hợp và riêng biệt của sterol và stanol thực vật khi được phân loại thành các khoảng liều lượng khác nhau. Các nghiên cứu được tìm kiếm và lựa chọn dựa trên các tiêu chí được xác định trước. Dữ liệu liên quan đã được trích xuất. Hiệu ứng cholesterol LDL trung bình được tính toán khi các nghiên cứu được phân loại theo liều lượng, theo mô hình hiệu ứng ngẫu nhiên trong khi sử dụng phương sai làm hệ số cân nhắc. Điều này được thực hiện đối với sterol và stanol thực vật được kết hợp và riêng biệt. Tổng cộng có 124 nghiên cứu (201 tầng) được đưa vào. Sterol và stanol thực vật được sử dụng lần lượt ở 129 và 59 tầng; phần còn lại sử dụng kết hợp cả hai. Liều PS trung bình là 2,1 (khoảng 0,2-9,0) g/ngày. Lượng PS hấp thụ 0,6-3,3 g/ngày được cho là làm giảm dần nồng độ LDL-cholesterol, trung bình là 6-12%. Khi sterol và stanol thực vật được phân tích riêng biệt, người ta quan sát thấy mối quan hệ giữa liều lượng và phản ứng rõ ràng và có thể so sánh được. Các nghiên cứu được thực hiện với liều PS vượt quá 4 g/ngày không được gộp lại vì chúng rất khan hiếm và nằm rải rác trên nhiều liều lượng. 

8 Tài liệu tham khảo

1. Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (đăng ngày 31 tháng 7 năm 2009). Blood cholesterol reduction health claims on phytosterols can now be judged against EFSA new scientific advice. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2023.

2. FDA (đăng ngày 09 tháng 10 năm 2012) ” Health claims: plant sterol/stanol esters and risk of coronary heart disease (CHD)”. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2023.

3. Tác giả Scholle, JM; Baker, WL; Talati, R; Coleman, CI. Tạp chí của Trường Cao đẳng Dinh dưỡng Hoa Kỳ ( đăng tháng 10 năm 2009). “The effect of adding plant sterols or stanols to statin therapy in hypercholesterolemic patients: systematic review and meta-analysis”, Pubmed. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2023.