Moraxella Catarrhalis (Neisseria Catarrhalis)
Moraxella Catarrhalis trước đây gọi là Neisseria Catarrhalis là một loại vi trùng gram âm hiếu khí, thường được tìm thấy ở đường hô hấp trên, các thành phần ly giải từ vi khuẩn này được sử dụng trong lâm sàng nhằm mục đích kích thích hệ thống miễn dịch phòng ngừa các bệnh do Moraxella Catarrhalis gây ra. Trong bài viết bày, Thuốc Gia Đình xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Moraxella Catarrhalis.
1 Moraxella Catarrhalis là gì? Moraxella Catarrhalis là vi khuẩn gì?
Moraxella (Branhamella) Catarrhalis, trước đây gọi là Neisseria Catarrhalis hoặc Micrococcus Catarrhalis. Moraxella Catarrhalis là vi khuẩn gram âm, hiếu khí.
Moraxella Catarrhalis tên tiếng Việt là song cầu khuẩn, đây là loài duy nhất có hình thái này.
1.1 Lịch sử ra đời
Trong quá khứ, Moraxella Catarrhalis được coi là thành viên không gây bệnh của hệ thực vật thường trú ở vòm họng. Nó là một trong những loài thuộc nhóm neisseriae không phải lậu cầu, không phải não mô cầu, được coi là thành viên của hệ thực vật bình thường. Tên của loài đã gây ra sự nhầm lẫn đáng kể.
Vi khuẩn này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1896 và được gọi là Micrococcus Catarrhalis. Sau đó nó được đổi tên thành Neisseria Catarrhalis. Năm 1963, Berger chỉ ra rằng chi ban đầu Micrococcus Catarrhalis thực sự có hai loài riêng biệt là Neisseria Cinerea và Neisseria Catarrhalis. Các loài này có thể được phân tách dựa trên kết quả khử nitrat, nitrit và thử nghiệm chuyển hóa tributyrin. Do sự phân biệt phát sinh loài rộng rãi giữa N. catarrhalis và cái gọi là loài Neisseria “thực sự”, được quan sát bằng nhiều phương pháp khác nhau, vi khuẩn này đã được chuyển sang chi mới Branhamella để vinh danh Sara E. Branham.
Năm 1984, B. Catarrhalis được xếp lại vào chi Moraxella với tên gọi Moraxella (Branhamella) Catarrhalis. Chi này hiện nay chứa cả vi khuẩn hình cầu và vi khuẩn hình que, có liên quan về mặt di truyền.
2 Moraxella Catarrhalis gây bệnh gì?
2.1 Các bệnh ở trẻ em
Moraxella Catarrhalis hiện được coi là mầm bệnh quan trọng trong nhiễm trùng đường hô hấp, cả ở trẻ em và người lớn mắc bệnh COPD tiềm ẩn. Đôi khi, vi khuẩn gây bệnh toàn thân, ví dụ như viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Nhiễm khuẩn huyết do Moraxella Catarrhalis cần được xem xét đặc biệt ở trẻ sốt có rối loạn chức năng miễn dịch tiềm ẩn và nhiễm trùng đường hô hấp trên. Ngoài ra, Moraxella Catarrhalis có thể là nguyên nhân duy nhất gây viêm xoang, viêm tai giữa, viêm khí quản, viêm phế quản, viêm phổi và ít gặp hơn là nhiễm trùng mắt ở trẻ em. Ở trẻ em, sự xâm lấn vùng mũi họng thường xảy ra trước sự phát triển của bệnh.
2.2 Nhiễm trùng ở người lớn
Moraxella Catarrhalis là loài vi khuẩn phổ biến nhất được phân lập từ bệnh nhân trưởng thành bị viêm thanh quản. Schalén và cộng sự đã phát hiện trong số 40 người trưởng thành mắc bệnh này thì có 22 người bị nhiễm Moraxella Catarrhalis (55%), so với 0 trong số 40 người trưởng thành khỏe mạnh. Mặc dù vậy, vai trò chính xác của Moraxella Catarrhalis, với tư cách là người ngoài cuộc vô tội hoặc là vi sinh vật gây bệnh trong cơ chế bệnh sinh của bệnh viêm thanh quản ở người trưởng thành, vẫn chưa được hiểu đầy đủ.
2.3 Nhiễm Moraxella Catarrhalis điều trị như thế nào?
Moraxella Catarrhalis được điều trị bằng cách sử dụng các loại kháng sinh.
Ngoài khả năng kháng penicillin qua trung gian β-lactamase và khả năng kháng Trimethoprim vốn có của nó, Moraxella Catarrhalis vẫn nhạy cảm phổ biến với hầu hết các loại kháng sinh được sử dụng trong điều trị nhiễm trùng đường hô hấp.
Một nghiên cứu quốc tế lớn gần đây, Dự án Alexander 1996 – 1997, đã tiết lộ rằng 100% các chủng phân lập đều nhạy cảm với amoxicillin-clavulanic acid, Cefixime, Chloramphenicol, Ciprofloxacin và Ofloxacin.
Đối với một số loại kháng sinh (cefaclor, Ceftriaxone và doxycyclin), tỷ lệ chủng kháng thuốc tăng nhẹ (<0,5%) đã được ghi nhận trong nhiều năm. Sự liên quan lâm sàng của sự gia tăng này vẫn chưa được biết. Đáng chú ý, các chủng sản xuất β-lactamase được cho là có khả năng kháng penicillin, Ampicillin, Amoxicillin và Piperacillin.
3 Tác dụng dược lý của hoạt chất có nguồn gốc từ Moraxella Catarrhalis
3.1 Dược lực học
Miễn dịch học liên quan đến Moraxella Catarrhalis là một lĩnh vực khá khó hiểu. Nhiễm trùng Moraxella Catarrhalis chỉ giới hạn ở bề mặt niêm mạc và không mang tính hệ thống. Do đó, mối tương quan giữa phản ứng kháng thể toàn thân và khả năng bảo vệ chống lại loại nhiễm trùng này không đơn giản như nhiễm trùng toàn thân do các loài vi khuẩn gram âm khác gây ra.
Nhìn chung, cấu trúc bề mặt của vi khuẩn là mục tiêu chính cho phản ứng kháng thể và việc nhận biết các mục tiêu chính cho phản ứng kháng thể bảo vệ có tầm quan trọng rõ ràng đối với sự phát triển của vắc xin hiệu quả.
3.2 Cơ chế tác dụng
Nhiều khía cạnh của khả năng miễn dịch đối với nhiễm trùng đường hô hấp do Moraxella Catarrhalis gây ra vẫn chưa được biết rõ; chúng có thể bao gồm các yếu tố cục bộ như Độ thanh thải chất nhầy, khí động học, hoạt động của đại thực bào phế nang, tiêu diệt qua trung gian bổ thể và hoạt động bề mặt. Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ vật chủ chống lại các mầm bệnh ở hầu họng.
Liên quan đến Lipooligosaccharide, đã có báo cáo rằng phản ứng kháng thể đối với các cấu trúc bề mặt này tạo thành một phần chính của phản ứng miễn dịch thể dịch trong quá trình nhiễm Moraxella Catarrhalis.
4 Chỉ định – Chống chỉ định
4.1 Chỉ định
Các thành phần có nguồn gốc ly giải từ Moraxella Catarrhalis đã được ứng dụng bảo chế trong các sản phẩm thuốc đề điều trị hay tạo miễn dịch, phòng tránh cho bệnh nhân mắc các bệnh gây ra bởi vi khuẩn Moraxella Catarrhalis.
4.2 Chống chỉ định
Không sử dụng cho người mẫn cảm với Moraxella Catarrhalis.
5 Liều dùng – Cách dùng
5.1 Liều dùng
Theo khuyến cáo của nhà sản xuất với từng thuốc hoặc tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
5.2 Cách dùng
Một số thuốc chứa thành phần có nguồn gốc từ Moraxella Catarrhalis đang được sử dụng bằng đường uống
==>> Xem thêm về hoạt chất: Idarubicin- Thuốc chống ung thư loại Anthracyclin- Dược thư quốc gia 2022
6 Tác dụng không mong muốn
Sử dụng thuốc chứa Moraxella Catarrhalis có thể gây một số tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, đau bụng, trướng bụng, đầy hơi,…
Những phản ứng phụ của thuốc chứa Moraxella Catarrhalis còn chưa được nghiên cứu đầy đủ, vì vậy nếu bạn gặp phải tác dụng nghi ngờ là tác dụng phụ của thuốc, cần báo ngay cho bác sĩ biết.
7 Tương tác thuốc
Thuốc chứa Moraxella Catarrhalis có thể gây ra một số tương tác với các thuốc, thực phẩm chức năng khác, các tương tác này chưa được biết đến đầy đủ. Vì vậy, bạn cần thông báo với bác sĩ các thuốc hay sản phẩm bạn đang sử dụng trước khi dùng thuốc chứa Moraxella Catarrhalis để được tư vấn cụ thể.
==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Imatinib – Thuốc điều trị ung thư – Dược thư quốc gia 2022
8 Thận trọng
Không nên tự ý sử dụng các thuốc có thành phần từ Moraxella Catarrhalis mà không có sự chỉ định của bác sĩ, không được tự ý điều chỉnh liều lượng theo ý muốn.
Nếu gặp các tác dụng phụ, cần ngay lập tức thông báo cho bác sĩ và đến cơ sở y tế để nhận trợ giúp nếu cần thiết.
Đọc kỹ sử dụng, kiểm tra hạn dùng trước khi dùng, không dùng thuốc đã quá hạn hay ẩm mốc, hư hại.
Bảo quản sản phẩm thuốc chứa Moraxella Catarrhalis tại nơi khô mát, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp và độ ẩm cao, để xa tầm tay trẻ em.
9 Các câu hỏi thường gặp
9.1 Có nên sử dụng Moraxella Catarrhalis cho trẻ em không?
Cần hết sức thận trọng và không tự ý sử dụng sản phẩm chứa các hoạt chất ly giải từ Moraxella Catarrhalis cho trẻ mà không được bác sĩ chỉ định.
Khi sử dụng cần tuân thủ liều lượng và theo dõi sát sao biểu hiện của trẻ để có thể xử lý, cấp cứu kịp thời nếu găp các tác dụng không mong muốn.
9.2 Phụ nữ có thai và cho con bú có dùng được Moraxella Catarrhalis không?
Hết sức thận trọng khi sử dụng thuốc có chứa các thành phần có nguồn gốc từ Moraxella Catarrhalis cho hai đối tượng này.
Một số thuốc có chống chỉ định cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
Không được tự ý sử dụng nếu không có chỉ định và cân nhắc kỹ càng lợi ích – nguy cơ từ bác sĩ chuyên khoa.
10 Các dạng bào chế phổ biến
Các thành phần được ly giải hay phân lập từ Moraxella Catarrhalis đã được bào chế dưới dạng viên (viên nén).
Các sản phẩm có chứa hoạt chất Moraxella Catarrhalis có thể kể đến trên thị trường hiện nay là Immubron, Broncho – Vaxom Adults, Vacuna Oral Casasco,…
Hình ảnh:
11 Tài liệu tham khảo
- Tác giả: Cees M. Verduin và cộng sự (Cập nhật: Tháng 01 năm 2002). Moraxella catarrhalis: from Emerging to Established Pathogen, NCBI. Truy cập ngày 08 tháng 09 năm 2023.
- Tác giả: Larry M. Bush và cộng sự (Cập nhật: Tháng 09 năm 2022). Moraxella catarrhalis Infection, Msdmanuals. Truy cập ngày 08 tháng 09 năm 2023.
- Tác giả: Megan Dix (Cập nhật: Ngày 30 tháng 01 năm 2019). Understanding Moraxella catarrhalis, Healthline. Truy cập ngày 08 tháng 09 năm 2023.