Lệ Dương (Aeginetia indica Roxb.)

Phân loại khoa học
Họ(familia)	Orobanchaceae
Chi(genus)	Aeginetia
Danh pháp hai phần (Tên khoa học)
Aeginetia indica Roxb.

Cây Lệ Dương có tên khoa học là Aeginetia indica Roxb. Lệ Dương thuộc dạng cây thảo, thân ngắn, không phân cành. Lệ Dương là loài cây không lá với công dụng chữa hen suyễn. Bài viết dưới đây, Thuốc Gia Đình sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về cây Lệ Dương

1 Giới thiệu

Tên khoa học: Aeginetia indica Roxb.

Tên gọi khác: Tai Đất, Cai Cun (tiếng Tày).

Họ thực vật: Lệ dương Orobanchaceae.

1.1 Đặc điểm thực vật

Lệ Dương thuộc dạng cây thảo, thân ngắn, không phân cành. Bề mặt nhẵn, Lệ Dương thường sống ký sinh trên các thân cây khác thuộc họ Lúa hoặc họ Gừng.

Lệ Dương là loài không có lá, thường chỉ có những vảy mọc so le ở ngay gốc của thân.

Hoa mọc riêng lẻ, mọc trên một cán mảnh có chiều dài khoảng 10 đến 30cm. Đài hoa có dạng tương tự như cái mo, có màu tím hơi nhạt, đầu nhọn. Tràng dạng ống hình phễu. Nhị 4. Bầu thượng 1 ô.

Quả nang, có đài tồn tại.

Hạt có màu trắng vàng, hạt nhiều.

Mùa hoa rơi vào tháng 8 đến tháng 9. Mùa quả rơi vào tháng 10 đến tháng 11.

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng: Hoa hoặc toàn cây.

Thời điểm thu hái: Mùa thu, khi cây còn hoa.

Chế biến: Dùng tươi hoặc phơi khô.

1.3 Đặc điểm phân bố

Chi Aeginetia L. gồm nhiều đại diện đặc biệt nằm trong nhóm thực vật có hoa. Chi này có đặc điểm là không có lá, chỉ có vảy, do đó, cây chỉ có thể được phát hiện sau khi ra hoa.

Tại nước ta, chi này chỉ có 1 hoặc 2 loài.

Lệ Dương được tìm thấy chủ yếu ở một số tỉnh thuộc vùng núi cao của nước ta như Lào Cai, Sa Pa, Hà Giang. Cây cũng được tìm thấy ở một số tỉnh thuộc phía nam của Trung Quốc hoặc vùng cận Himalaya thuộc Ấn Độ.

Lệ Dương là loài cây ưa ẩm, sáng, thường được tìm thấy ở các bãi có ở chân núi hoặc trên nương rẫy ở những khu vực có độ cao từ 1300 đến 1600 mét. Lệ Dương sinh trưởng và phát triển tốt ở những khu vực có nhiệt độ mát mẻ quanh năm, dao động khoảng 14 đến 18 độ C.

Sau khi ra hoa quả, toàn bộ phần trên mặt đất của cây sẽ tàn lụi vào mùa đông, chỉ còn rễ lẫn với những loại cây cỏ khác.

Tại nước ta, Lệ Dương là loài rất hiếm gặp, do đó cần có biện pháp bảo vệ đặc biệt.

2 Thành phần hóa học

Toàn cây chứa polysaccharide và protein đã thể hiện được hoạt tính ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

Bên cạnh đó, còn có một số hoạt chất khác như:

• Các Acginetolid.
• Acid acginetic.
• Polyene D, F, E.

3 Công dụng của cây lệ dương

3.1 Tính vị, tác dụng

Tính vị: Vị đắng, tính mát.

Tác dụng: Lương huyết, tiêu thũng, thanh nhiệt, giải độc.

3.2 Công dụng

Nhân dân ta thường sử dụng toàn cây Lệ Dương sau đó giã dập, hơ nóng để làm thuốc đắp ngoài trong các trường hợp bị thương.

Nhân dân Philippin sử dụng nước hãm của cây trong trường hợp đái tháo đường, nước sắc của cây để chữa phù thũng trong trường hợp viêm thận cấp.

Nhân dân Trung Quốc sử dụng Lệ Dương để chữa đau họng, viêm đường tiết niệu, mụn nhọt, viêm tủy.

4 Một số cách trị bệnh từ cây Lệ Dương

4.1 Chữa viêm tủy xương

15-30g Lệ Dương.

3g Cam Thảo.

Các vị đem đi sắc lấy nước uống.

Có thể dùng rễ và hoa tươi của cây đem giã nát đắp chữa vết thương.

4.2 Chữa hen suyễn

15g hoa Lệ Dương.

Sắc lấy nước, thêm rượu và uống.

4.3 Chữa rắn độc cắn

30g Lệ Dương.

0,3g Xạ Hương.

7 con rết.

Ngâm với dầu vừng.

Dùng để bôi ngoài.

4.4 Chữa đau họng, sưng họng

15-30g Lệ Dương.

Đem sắc với nước.

Có thể thêm đường kính hoặc Mật Ong.

Hoặc:

Sử dụng toàn cây Lệ Dương đem vò nát, ép lấy nước, thêm giấm vừa đủ, súc miệng.

4.5 Chữa mụn nhọt

Sử dụng hoa Lệ Dương, vò nát, trộn cùng với Dầu Vừng để đắp ngoài.

5 Tài liệu tham khảo

Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 2. Lệ Dương, trang 154-155. Truy cập ngày 2 tháng 5 năm 2024.