Duyên Đơn (Hồng Đơn)

1 Duyên đơn là gì?

Duyên đơn còn có tên gọi khác là Tùng đơn, Hoàng đơn, Duyên hoàng, Hồng đơn, Châu phấn, Châu đơn.

Duyên đơn có tên khoa học là Minium.

2 Nguồn gốc và tính chất

Duyên đơn được chế biến bằng cách oxy hóa chì (Pb) hoặc chế từ một loại chì oxyd có tên gọi là massicot. Nhiệt độ ảnh hưởng rất lớn đến quá trình chế biến, thành phẩm thu được có thể là Duyên đơn hoặc Mật đà tăng.

Tính chất: Duyên đơn ở dạng bột màu đỏ tươi sâm, nặng được sử dụng để làm thuốc. Ngoài ra, khoáng vật này còn được sử dụng trong kỹ nghệ như tráng men, làm thủy tinh, sơn,…

Nhân dân ta và nhân dân Trung Quốc đã sử dụng Duyên đơn từ lâu. Duyên đơn đã được ghi chép trong cuốn Thần nông bản thảo của Trung Quốc và Nam thần dược hiệu của Việt Nam.

3 Thành phần hóa học

Thành phần chính của Duyên đơn là chì oxit có công thức hóa học là Pb₃O₄.

4 Công dụng và liều dùng

Duyên đơn có độc tính do đó không được sử dụng trong Tây y. Khoáng vật này thường được sử dụng để làm thuốc cao, bột pha sơn, thuốc dán mụn nhọt hoặc dùng trong kỹ nghệ nấu thủy tinh.

Các tài liệu cổ đã ghi chép rằng, Duyên đơn là một vị thuốc trong Y học cổ truyền, có vị cay, tính hơi lạnh, không độc, được dùng trong trường hợp long đờm, có thể dùng để bôi ngoài để đuổi dược độc, thúc đẩy quá trình lên da non của cơ thể.

Duyên đơn thường được dùng trong các trường hợp nôn, cầm máu, khái huyết, thổ huyết nhưng hiện nay ít được dùng.

Không dùng Duyên đơn cho những người bị hư hàn, không thực nhiệt.

Liều dùng được khuyến cáo là 1-2g mỗi ngày, có thể dùng ở dạng thuốc bột hoặc thuốc viên.

Lưu ý: Dùng cẩn thận trong thời gian ngắn để tránh nguy cơ nhiễm độc chì.

5 Bài thuốc chữa mất ngủ do sợ từ Duyên đơn

3g Duyên đơn.

5g Long cốt.

20g Mẫu Lệ.

10g Phục Linh.

3g Quế chi.

5g Bạch Thược.

3g Cam Thảo.

4g Sài Hồ.

5g Hoàng Cầm.

3g Nhân Sâm.

5g Bán Hạ.

600ml nước.

Các vị đem sắc cùng nước cho đến khi còn 200ml, chia làm 3 lần uống trong ngày.

6 Tài liệu tham khảo

Tác giả Đỗ Tất Lợi. Duyên đơn, trang 1038. Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam. Truy cập ngày 27 tháng 9 năm 2024.