Desmopressin (DDAVP)

===> Đọc thông tin hoạt chất Desmopressin trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 – lần xuất bản thứ 3 TẠI ĐÂY. 

Phần thông tin dưới đây chúng tôi tự tổng hợp. 

Hoạt chất Desmopressin được sử dụng trong lâm sàng nhằm mục đích kiểm soát, phòng ngừa nguy cơ đái tháo nhạt, trị tình trạng uống nhiều, đái nhiều.Trong bài viết này, Thuốc Gia Đình xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Desmopressin.

1 Tổng quan

1.1 Mô tả hoạt chất Desmopressin 

CTCT: C46H64N14O12S2.

2 Desmopressin là thuốc gì?

2.1 Dược lực học

Desmopressin (1-deamino-8-D-arginine vasopressin) là một chất tương tự tổng hợp của vasopressin, hay còn gọi là Hormon chống bài niệu được tạo ra vào năm 1977. 

2.2 Cơ chế tác dụng 

Desmopressin theo dược thư là một chất chủ vận thụ thể vasopressin V2 chọn lọc có mặt khắp các ống góp và ống lượn xa của thận. Thụ thể V2 là một thụ thể kết hợp Gs-protein, khi được kích hoạt sẽ dẫn đến một loạt tín hiệu của adenyl-cyclase, thúc đẩy sự gia tăng Adenosine monophosphate vòng (cAMP) trong các tế bào ống thận, cuối cùng dẫn đến kết quả là trong tăng tính thấm nước. Từ đó giúp tăng độ thẩm thấu và giảm thể tích nước tiểu.

Chuỗi tín hiệu dẫn đến việc sản xuất adenosine monophosphate tuần hoàn cũng gây ra quá trình xuất bào của yếu tố von Willebrand và yếu tố VIII từ các vị trí lưu trữ của nó, cũng như các thể Weibel-Palade và các hạt alpha của tiểu cầu. Yếu tố Von Willebrand hoạt động như bước đầu tiên trong quá trình tạo huyết khối, đóng vai trò là yếu tố cầu nối của yếu tố Gp1b trên tiểu cầu với Collagen dưới nội mô sau tổn thương mô. Bằng cách sử dụng các chất tương tự ADH tổng hợp, chẳng hạn như Desmopressin, quá trình đông máu được tạo điều kiện thuận lợi và có thể dẫn đến cầm máu.

2.3 Dược động học

Hấp thu: Sau khi dùng thuốc xịt mũi 0,83 mcg và 1,66 mcg, thời gian trung bình để đạt được nồng độ đỉnh trong huyết tương (Tmax) lần lượt là 0,25 và 0,75 giờ. Nồng độ đỉnh trong huyết tương lần lượt là khoảng 4,00 (± 3,85) pg/mL và 9,11 (± 6,90) pg/mL. Sinh khả dụng của 1,5 mg/mL Desmopressin dùng qua đường mũi là từ 3,3 đến 4,1%. Sinh khả dụng tuyệt đối của Desmopressin dùng đường uống thay đổi trong khoảng 0,08% đến 0,16% trong đó nồng độ tối đa trung bình trong huyết tương đạt được trong vòng 2 giờ.

Phân bố: Thể tích phân bố của Desmopressin dùng đường uống là 0,2 – 0,32 l/kg. Sau khi khử i-ốt phóng xạ (125I) ở đầu tận cùng N, tỷ lệ liên kết với protein huyết tương của Desmopressin được báo cáo là 17,3 ± 1,5% trong một nghiên cứu dược động học liên quan đến các đối tượng khỏe mạnh.

Chuyển hóa: In vitro, trong các chế phẩm microsome gan người, người ta đã chứng minh rằng không có lượng đáng kể Desmopressin được chuyển hóa ở gan và do đó chuyển hóa in vivo ở gan người không có khả năng xảy ra.

Thải trừ: Qua nước tiểu. Sau khi dùng một liều nhỏ mũi 1,66 mcg Desmopressin, thời gian bán thải cuối cùng biểu kiến ​​trung bình là 2,8 giờ. Thời gian bán hủy của Desmopressin ở đầu cuối đường uống từ 2 đến 3,11 giờ.

3 Chỉ định – Chống chỉ định

3.1 Chỉ định

Desmopressin được sử dụng trong điều trị nhiều tình trạng y tế bao gồm tiểu nhiều về đêm, bệnh ưa chảy máu A, bệnh đái tháo nhạt, bệnh Willebrand, chảy máu do tăng urê huyết, cũng như nhiều cách sử dụng ngoài nhãn hiệu như thuốc hỗ trợ với nước muối ưu trương để ngăn chặn quá trình điều chỉnh natri nhanh chóng, xuất huyết nội sọ liên quan đến các thuốc kháng tiểu cầu khác nhau và hồi sức chấn thương với xuất huyết tích cực.

3.2 Chống chỉ định

Hạ natri máu là chống chỉ định tuyệt đối đối với việc sử dụng Desmopressin, ngoại trừ hạ natri máu có triệu chứng cần được điều trị tích cực vì có khả năng gây ra hội chứng mất myelin thẩm thấu.

Người suy thận do hoạt động chủ yếu tại Nephron. Ngoài ra, chức năng thận suy giảm theo tuổi tác; do đó, cần thận trọng khi kê đơn thuốc này cho người lớn tuổi. 

Thuốc này cũng nên tránh dùng cho bệnh nhân nhỏ tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi, vì khó hạn chế nước và chất lỏng ở những bệnh nhân này. 

Thuốc này không hiệu quả ở những bệnh nhân mắc bệnh von Willebrand loại 3; do đó, những bệnh nhân này không nên dùng thuốc. 

Bệnh nhân bị ban xuất huyết giảm tiểu cầu không nên dùng Desmopressin, vì nó có thể thúc đẩy biến cố huyết khối.

Người suy tim đang dùng thuốc lợi tiểu.

Người quá mẫn với Desmopressin.

4 Ứng dụng trong lâm sàng

Đa niệu về đêm là một tình trạng thường gặp hầu như chỉ xảy ra ở trẻ em, đáp ứng với cả Desmopressin đường uống và đường mũi. Desmopressin cũng có sẵn cho người lớn thức dậy hơn hai lần một đêm để đi tiểu.

Hemophilia A là một rối loạn di truyền lặn nhiễm sắc thể thường liên kết với nhiễm sắc thể X được đặc trưng bởi sự thiếu hụt hoặc vắng mặt của yếu tố đông máu VIII. Yếu tố VIII là một thành phần không thể thiếu của con đường đông máu nội tại, khi kết hợp với yếu tố von Willebrand sẽ tạo ra yếu tố hoạt động VIIIA, đồng yếu tố chịu trách nhiệm chuyển đổi yếu tố X thành yếu tố Xa. Yếu tố Xa kích hoạt IIa (thrombin) để cho phép hình thành fibrin, tất cả đều không thể thiếu trong chuỗi đông máu. Như vậy, sự thiếu hụt yếu tố VIII dẫn đến chảy máu tái phát, đặc biệt là sau các thủ thuật phẫu thuật hoặc nhổ răng. Bệnh nhân mắc bệnh ưa chảy máu A cũng có nguy cơ cao bị chảy máu nặng thứ phát sau chấn thương nhẹ, chẳng hạn như xuất huyết khớp và chảy máu ngay lập tức và/hoặc chậm sau chấn thương. Desmopressin ở dạng xịt mũi hoặc tiêm tĩnh mạch đã được FDA chấp thuận sử dụng trong các trường hợp Hemophilia A nhẹ đến trung bình, được thay thế bằng Yếu tố VIII. 

Bệnh đái tháo nhạt (DI) biểu hiện điển hình với chứng đa niệu và chứng khát nhiều và có thể là thứ phát của nhiều tình trạng khác. Hai loại chính của bệnh đái tháo nhạt bao gồm thận và trung ương. Bệnh đái tháo nhạt do thận cho thấy thận không có khả năng đáp ứng với hormon chống bài niệu hoặc có thể phát sinh thứ phát do sử dụng hoặc quá liều lithium trong thời gian dài, cũng như bất kỳ rối loạn nào ảnh hưởng đến khả năng hoạt động tối ưu vốn có của thận. Bệnh đái tháo nhạt trung ương xảy ra thứ phát do vùng dưới đồi không có khả năng tạo ra ADH và có thể xảy ra do hệ thống thần kinh trung ương hoặc chấn thương đầu, các khối u thần kinh trung ương như u sọ hầu, u tế bào mầm hoặc sự phá hủy ADH bởi các enzym nhau thai vasopressinase. Ở cả bệnh đái tháo nhạt trung ương và đái tháo nhạt do thận, nước tiểu không thể được cô đặc một cách tối ưu khi thiếu nước, và có sự bài tiết nước tiểu nhược trương dai dẳng và liên tục. Desmopressin cũng có thể dùng trong phân biệt đái tháo đường do thận và đái tháo nhạt trung ương qua phản ứng dương tính được ghi nhận ở đái tháo nhạt trung ương, nghĩa là thận phản ứng thích hợp với Desmopressin với nồng độ dự kiến ​​của nước tiểu và tăng tái hấp thu chất lỏng, dẫn đến nước tiểu bình thường. 

Rối loạn chức năng tiểu cầu do urê huyết bao gồm nhiều con đường và suy yếu liên quan đến ure huyết, cuối cùng dẫn đến rối loạn chức năng tiểu cầu. Mặc dù phần lớn vẫn chưa được xác định, cơ chế bệnh sinh được chấp nhận phổ biến nhất liên quan đến rối loạn chức năng tiểu cầu thứ phát do suy giảm khả năng kết dính tiểu cầu và giảm kết tập tiểu cầu, cũng như tương tác nội mô tiểu cầu bất thường. Các yếu tố góp phần tích cực vào rối loạn chức năng tiểu cầu ở bệnh nhân tăng ure huyết bao gồm độc tố ure huyết, thiếu máu và sản xuất oxit nitric. 

Rối loạn chức năng tiểu cầu do urê huyết xảy ra vì một số lý do, bao gồm độc tố ure huyết lưu thông, ức chế kết tập tiểu cầu bằng cách tăng sản xuất oxit nitric và thiếu máu dẫn đến dòng chảy hỗn loạn chứ không phải là dòng chảy thành lớp của các sản phẩm máu. Desmopressin tiêm tĩnh mạch đã được chứng minh là cải thiện chức năng tiểu cầu trong vòng 1 giờ sau khi dùng. 

Bệnh von Willebrand do thiếu yếu tố von Willebrand. Yếu tố này rất cần thiết trong việc hình thành nút tiểu cầu ban đầu như một phản ứng đối với sự tiếp xúc của mô dưới nội mô. Theo mức độ nghiêm trọng tăng dần, các loại bệnh khác nhau là Loại 1, Loại 2B và 2M và loại 3. Chỉ định của Desmopressin bao gồm điều trị các loại 1, 2B và 2M. Nó cũng hiệu quả nhất trong việc điều trị các bệnh do các biến thể của Arg1597Gln, Met740Ile và Tyr1584Cys gây ra. Desmopressin cũng đã được phát hiện, trong các trường hợp được quan sát, làm giảm nguy cơ biến chứng chảy máu ở bệnh nhân mang thai mắc bệnh từ nhẹ đến trung bình với nồng độ yếu tố von Willebrand nhỏ hơn hoặc bằng 20 IU/dL. 

Trong một số nghiên cứu hạn chế về bệnh nhân xuất huyết dưới nhện, một số đã chứng minh đủ bằng chứng để xem xét sử dụng một liều Desmopressin tiêm tĩnh mạch ở bệnh nhân xuất huyết nội sọ đang chờ can thiệp phẫu thuật thần kinh. 

Ở một số bệnh nhân chọn lọc bị hạ natri máu nghiêm trọng với natri huyết thanh dưới 120 mEq/L, các nghiên cứu đã chứng minh lợi ích khi sử dụng Dung dịch muối 3% tiêm tĩnh mạch đồng thời bắt đầu dùng Desmopressin để ngăn chặn sự điều chỉnh nhanh chóng; giảm nguy cơ phát triển hội chứng mất myelin thẩm thấu. 

Desmopressin cũng đã được sử dụng trong hồi sức chấn thương và sau phẫu thuật để cầm máu. Một số nghiên cứu trên động vật đã chứng minh rằng Desmopressin rất hữu ích trong điều trị rối loạn đông máu nghiêm trọng ở bệnh nhân bị thương hoặc sau phẫu thuật. 

5 Liều dùng – Cách dùng

5.1 Liều dùng của Desmopressin

	Người lớn	Trẻ em
Chẩn đoán đái tháo nhạt (Tiêm dưới da, tiêm bắp)	2mcg	2mcg
Đái tháo nhạt (Tiêm dưới da, tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp)	1-4mcg/ngày	0,4mcg/ngày
Xét nghiệm chức năng thận  (Tiêm dưới da, tiêm bắp)	2mcg	2mcg
Nhức đầu sau chọc dò thắt lưng (Tiêm dưới da, tiêm bắp)	4mcg
Thử nghiệm phản ứng tiêu sợi huyết	0,4mcg/kg truyền 20 phút	0,4mcg/kg truyền 20 phút
Bệnh tĩnh mạch loại I Von Willebrand	Trước khi phẫu thuật truyền chậm 0,4mcg trong 15-3- phút Có thể dùng liều tiếp sau 12 giờ	Trước khi phẫu thuật truyền chậm 0,4mcg trong 15-3- phút Có thể dùng liều tiếp sau 12 giờ
Bệnh Von Willebrand loại I mũi	300 mcg <50kg: 150mcg Tiêm trước phẫu thuật 0,5-2 giờ
Chẩn đoán mũi bệnh đái tháo nhạt	20mcg liều duy nhất	20mcg liều duy nhất
Xét nghiệm chức năng mũi	40mcg liều duy nhất	40mcg liều duy nhất
Tiểu đêm liên quan đến đa xơ cứng	10-20mcg trước khi ngủ
Mũi Sọ đái tháo nhạt	10-20mcg/ngày	5-20mcg/ngày và thấp hơn ở trẻ sơ sinh
Đái tháo nhạt	Ban đầu: 100mcg/lần Duy trì: 100-200mcg/lần đến 100-1200mcg/ngày	Ban đầu: 100mcg/lần Duy trì: 100-200mcg/lần đến 100-1200mcg/ngày
đái dầm ban đêm nguyên phát	Ban đầu: 200mcg trước khi ngủ Có thể lên đến 600mcg	Tử 6 tuổi trở lên: Ban đầu: 200mcg trước khi ngủ Có thể lên đến 600mcg
Đái tháo nhạt (Đặt dưới lưới)	Ban đầu: 60mcg Duy trì: 60-120mcg/lần, lên đến 720mcg/ngày	Ban đầu: 60mcg Duy trì: 60-120mcg/lần, lên đến 720mcg/ngày

5.2 Cách dùng của Desmopressin

Dạng uống chỉ cần uống cùng nước.

Các dạng thuốc tiêm thì cần nhân viên y tế thực hiện.

Để truyền tĩnh mạch, lấy thuốc pha loãng trong khoảng 10ml hoặc 50ml vào dung dịch NaCl 0,9%.

==>> Xem thêm về hoạt chất: Furosemide điều trị thiểu niệu trong suy thận cấp

6 Tác dụng không mong muốn

Tác dụng phụ chính của Desmopressin cần theo dõi là hạ natri máu. Khi Desmopressin làm tăng nồng độ nước tiểu, nó cũng có thể dẫn đến hạ natri máu toàn thân với sinh lý tương tự như hội chứng tiết hormon chống bài niệu không phù hợp. Trong một số trường hợp, tình trạng hạ natri máu do thuốc này gây ra có thể dẫn đến co giật. Các tác dụng phụ nhỏ có thể ảnh hưởng đến từng bệnh nhân là nhức đầu, nhịp tim nhanh và đỏ bừng mặt. Đã có một số trường hợp bệnh nhân dùng Desmopressin bị đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, những trường hợp này rất hiếm và không chắc chắn rằng Desmopressin có ảnh hưởng trực tiếp trong những trường hợp này.

7 Tương tác thuốc

Thuốc phiện Thuốc NSAIDs như Indometacin,  Thuốc chống động kinh: Lamotrigine Carbamazepine Thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc Serotonin Thuốc chống loạn thần Chlorpromazine Thuốc chống trầm cảm ba vòng	Khiến tác dụng chống bài niệu tăng
Kháng sinh Demeclocycline Thuốc chống đông Heparin Epinephrine Lithium	Có thể bị giảm tác dụng chống bài niệu

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Doxazosin điều trị tắc nghẽn đường tiểu

8 Thận trọng

Desmopressin thường được dung nạp tốt ở hầu hết bệnh nhân. Có một vài trường hợp bệnh nhân cần theo dõi tác dụng phụ của thuốc. 

Bệnh nhân dùng Desmopressin cần theo dõi sự xuất hiện của hạ natri máu. Các triệu chứng hạ natri máu bao gồm buồn nôn, lú lẫn hoặc thay đổi trạng thái tinh thần. 

Khi bệnh nhân lớn tuổi, họ cũng nên được theo dõi liên tục chức năng thận suy giảm, vì chỉ số điều trị và Độ thanh thải của thuốc sẽ thay đổi tùy theo chức năng thận. 

Theo dõi huyết áp, mạch khi truyền tĩnh mạch.

9 Desmopressin giá bao nhiêu?

Thuốc Desmopressin ở nhiều hàm lượng khác nhau, thành phần, dạng bào chế khác và được nhiều công ty sản xuất nên giá bán rất khác nhau. Bạn có thể tham khảo trực tiếp trên trang Thuốc Gia Đình để biết giá bán cụ thể bạn nhé.

10 Nghiên cứu liệu pháp Desmopressin ở trẻ em và người lớn

Mục đích: Đánh giá này nhằm cung cấp cho các bác sĩ lâm sàng kê đơn đánh giá sâu hơn về các chỉ định lâm sàng và dạng bào chế của Desmopressin, để cân bằng tốt hơn giữa hiệu quả và độ an toàn thông qua việc lựa chọn công thức thích hợp.

Bối cảnh: Kể từ khi được phát hiện cách đây 50 năm, đặc tính chống bài niệu của Desmopressin đã được sử dụng cho bệnh đái tháo nhạt trung ương, đái dầm ban đêm đơn độc có triệu chứng và đái nhiều về đêm ở người trưởng thành, trong khi tác dụng đông máu của nó rất hữu ích đối với bệnh Hemophilia A nhẹ và bệnh von Willebrand. Trong thời gian này, các công thức mới hơn của Desmopressin cũng đã được đưa ra thị trường đặt ra câu hỏi về khả năng thay thế cho nhau, chuyển đổi liều lượng và độ an toàn. Một loạt các chỉ định lâm sàng và các đặc tính dược động học khác nhau của các chế phẩm Desmopressin khác nhau làm tăng khả năng xảy ra sai sót trong sử dụng thuốc, đặc biệt là nguy cơ hạ natri máu.

Phương pháp luận: Một đánh giá tường thuật để khám phá các khía cạnh liên quan đến lâm sàng của liệu pháp Desmopressin, tổng hợp thông tin thu được từ việc tìm kiếm các tài liệu đã xuất bản.

Kết quả: Chúng tôi đã xác định rằng các yếu tố nguy cơ gây hạ natri máu bao gồm tuổi tác quá cao, bệnh đồng mắc hiện có, tương tác thuốc, công thức dùng trong mũi và bệnh đồng mắc. Chúng tôi mô tả liều tương đương giữa tất cả các công thức để tạo điều kiện chuyển đổi. Chúng tôi nhấn mạnh rằng theo quan điểm về sự thay đổi giữa các đối tượng, nên theo dõi chặt chẽ khi chuyển đổi các chế phẩm. Chúng tôi thấy rằng dữ liệu về trẻ em vẫn còn hạn chế, dẫn đến các đề xuất gần đây về chế độ dùng thuốc dựa trên tuổi và cân nặng.

Kết luận: Nguy cơ hạ natri máu, mặc dù nhỏ, có thể giảm bằng cách tuân thủ liều lượng theo chỉ định cụ thể và thực hiện các bước để quản lý việc kê đơn thuốc an toàn. Các thử nghiệm lâm sàng tiếp theo ở trẻ em đang được chờ đợi để mở rộng cơ sở bằng chứng về liệu pháp Desmopressin ở trẻ em.

11 Các dạng bào chế phổ biến

Desmopressin được dùng ở các dạng:

Viên nén đông khô 60, 120mcg.

Viên nén 0,1; 0,2mg.

Thuốc nhỏ mũi: 100mcg/ml đóng lọ 2,5ml.

Thuốc tiêm: 4mcg/ml trong NaCl 0,9%.

Thuốc xịt định liều: 500mcg chứa 50 liêu xịt trong lọ 5ml.

Với viên uống thì thuốc chỉ cần dùng với nước, uống cả viên. Đường uống là lựa chọn dễ dùng nhất và được dùng nhiều nhất nhờ tính tiện lợi.

Với dạng nhỏ mũi chỉ cần nhỏ thuốc vào 2 bên mũi theo đúng chỉ định liều cho từng trường hợp.

Với dạng thuốc tiêm thì lượng dùng thuốc được nhân viên y tế lấy đúng theo tình trạng của từng người và trực tiếp tiêm cho bệnh nhân.

Thuốc biệt dược gốc của Desmopressin là: Stimate; Minirin Desmopressin Acetate 0,1mg; DDAVP Nasal; DDAVP.

Các thuốc khác chứa Desmopressin gồm: Minirin Melt Oral Lyophilisate Desmopressin 60mcg, Minirin Melt 120mcg, Nocdurna 25mcg,…

12 Tài liệu tham khảo

1. Chuyên gia của Mims. Desmopressin, Mims. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2023
2. Chuyên gia của Pubchem. Desmopressin, Pubchem. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2023
3. Tác giả Xinyi Chin, Shao Wei Teo, Soo Ting Lim, Yong Hong Ng, How Chuan Han, Fabian Yap (Ngày đăng 23 tháng 2 năm 2022). Desmopressin therapy in children and adults: pharmacological considerations and clinical implications, Pubmed. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2023