Cỏ Linh Lăng (Medicago sativa L.)

Với công dụng hiệu quả trong hỗ trợ điều trị tiêu hóa kém, bệnh niệu, Cỏ linh lăng được rất nhiều người sử dụng mỗi ngày. Vì vậy, Thuốc Gia Đình xin gửi đến quý bạn đọc thông tin về đặc điểm, công dụng và cách dùng Cỏ linh lăng.

1 Giới thiệu về cây Cỏ linh lăng

Cỏ linh lăng mọc ở đâu? Cỏ linh lăng còn có tên gọi khác là Mục túc, Cỏ luzec, được trồng trên đất đá vôi hoặc đất sét vùng núi.

Tên khoa học của Cỏ linh lăng là Medicago sativa L., thuộc họ Đậu (Fabaceae).

1.1 Đặc điểm thực vật

Cây thân thảo sống lâu năm, có thân mọc đứng cao 30-60cm, gốc to, hoá gỗ, rễ ăn sâu. Lá kép 3 lá chét; lá chét dài 1.5-2.5cm, mép có răng mịn ở nửa trên, gân bên 7-8 đôi, xếp sít nhau. Lá kèm hẹp, cao 1-1.3cm, đính vào cuống. 

Chùm hoa ở kẽ lá. Hoa màu tím hay xanh lơ, ít khi trắng, cao 1cm. Đài có 5 răng nhọn; cánh cờ không có chai, cánh thìa dính vào hông. Quả xoắn, cao 5mm, nhẳn hay hơi có lông, chứa nhiều hạt. 

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng: Rễ, toàn cây.

1.3 Đặc điểm phân bố

Cây được nhập trồng ở Lào Cai, Sơn La, Phú Thọ, Hà Nội, Hoà Bình, Thanh Hoá. Có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải và bán đảo A Rập, hiện được trồng khắp các nước ôn đới và nhiệt đới trên thế giới.

2 Thành phần hóa học

2.1 Giá trị dinh dưỡng

Độ ẩm, đạm, béo, xơ và tro trong thức ăn thô xanh lần lượt là: 80; 5,2; 0,5; 3,5 và 2,4 g/100g, và trong bột lá lần lượt là: 8; 20,4; 2,6; 17,1 và 11,5 g/100g. Thành phần của chiết xuất protein-xantophyll từ Cỏ linh lăng bao gồm: protein 45-60%, chất béo 9-11%, đường đơn (chất xơ hòa tan) 1-2%, polysacharydes (chất xơ không hòa tan, bao gồm cellulose 2-3%) 11-15%, Saponin ≤ 1,4%, khoáng chất 8-13%, coumestrol ≤100 mg/kg, phytynians ≤200 mg/kg, Isoflavone ≤350 mg/kg và L-canavanine ≤4,5 mg/ kg.

Ngoài ra còn chứa vitamin (A, B1, B6, B12, C, D, E, K) và các thành phần khác như Fructose, pectin, chất diệp lục, khoáng chất và nguyên tố vi lượng. Hàm lượng vitamin và khoáng chất trong lá (trên 10g) là: β-caroten: 380mg, vitamin E: 9,9, vitamin C: 6 đương lượng hoạt tính Retinol, Fe: 5,4mg, axit folic: 13,4 7mg, Ca: 338mg, Cu: 76mg, Mn: 0,6mg và Zn: 0,2mg.

2.2 Hóa thực vật

Phân tích hóa học sơ bộ của chiết xuất hạt Cỏ linh lăng cho thấy sự hiện diện của protein, carbohydrate, saponin, lignin, hợp chất phenolic, tanin, alkaloid triterpene glycoside, Carotenoid, sterol, Phytoestrogen (cumestrol), flavon, isoflavonoid và hợp chất phenolic. 

Các hợp chất phytoestrogen, coumestrol, loliolide, liquiritigenin, isoliquiritigenin, và (4S,6S)- và (4R,6S)-4-hydroxy-6-pentadecyltetrahydropyr-2-one được phân lập từ Cỏ linh lăng. 

Các hoạt chất dược lý có trong Cỏ linh lăng bao gồm các alkaloid (stachydrine, homostachydrine), axit amin (arginine, asparginine, Cystine, histidine, isoleucine, leucine, Methionine, tryptophan, valine), coumarin (medicagol, sativol, trifoliol, lucernol, 4-O-methyl coumesterol, 3-methoxycoumesterol, 11,12–dimethoxy-7-hydroxyl coumesterol), Flavonoid (quercetin, myricetin, luteolin, apigenin, chrysoeriol, tricin, coumestrol, biochanin A, genistein), saponin, steroid (stigmasterol, campestrol, cycloartenol, β-sitosterol), các thành phần dễ bay hơi (nonadienal, benzaldehyde,2-metyl 4-pentenai,terpen, Limonene, linalool, transocimene, furanoid, ethyl benzaldehyde, butanol, hexanol, octanol, rượu, pentan-3-ol, 3-metylbutanol, trans-2-pentenol, trans-2-hexenol, trans-3-hexenol, pent-1-en-3-ol, ott-1-en-3-ol, octa-1,5-dien-3-ol, rượu benzyl, 2-phenyletanol, xeton, pent-1-en-3-one, pentan-3-one, octan-3-one, metyl phenyl xeton, este, trans-3-hexenylacetat, trans-3-hexenylbutanoate, andehyde, hexanal, trans-2-pentenal, trans-2-hexenal, trans-2-nonenal, trans-2,4-hexadienal, furan-2-etyl), axit béo (lauric, maleic, malic, malonic, myristic, oxalic, palmitic, quinic), purin (adenine, guanine, xanthine, hypoxanthine), canavanine, axit amin (medicanine, Lysine, Arginine, histidine, tyrosine, phenylalanine, methionine, axit aspartic, axit glutamic, asparagine, serine, alanine, threonine), ketone (myristone, alfalfone). 

2.2.1 Saponin

Hàm lượng saponin tổng số là (2,12 μmol/g chất khô khi bắt đầu nảy mầm và 6 μmol/g sau 8−16 ngày cây con phát triển). Các hợp chất saponin như axit medicagenic, 3-O-glucoside và 3,28-diglucoside của axit medicagenic, hederagenin, hederagenin glycosides, zanhic, axit bayogenin, azukisaponin và soyasapogenols A-I, đã được phân lập từ các bộ phận trên mặt đất của Cỏ linh lăng. 

2.2.2 Hợp chất phenolic

Tổng số phenolic trong dịch chiết lá của Cỏ linh lăng là 37,0mg đương lượng axit gallic (GAE)/g chất khô và tổng số flavonoid là 12,62mg đương lượng rutin/g chất khô (6). Trong khi đó, tổng số phenolic chiết xuất metanol của hoa là 263,5mg GAE/100g chiết xuất đông khô trọng lượng khô. Các flavonoid được phân lập từ các phần trên mặt đất của Cỏ linh lăng bao gồm: (-)-medicarpin, (-)-melilotocarpan E, millepurpan,genistein, sissotrin, apigenin, luteolin, chrysoeriol, tricin và acylatedapigenin, luteolin, và tricin. Hơn nữa, glycoside của cùng loại flavonoid cũng được phân lập từ các bộ phận trên mặt đất của cây. 

== >> Mời bạn đọc tham khảo vị thuốc cùng công dụng: Cây Chùm ngây – Loại rau bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe

3 Tác dụng – Công dụng của Cỏ linh lăng

3.1 Tác dụng dược lý

3.1.1 Làm đẹp da, tóc

Chất diệp lục trong Cỏ linh lăng rất giàu Vitamin A và các enzym. Điều này làm cho làn da rạng rỡ bên ngoài và khỏe mạnh bên trong. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm chăm sóc da khác nhau có chứa chiết xuất cỏ linh lăng. Bổ sung cỏ linh lăng cho sự phát triển của tóc

Vitamin B1 và B6 có trong cỏ linh lăng giúp mọc tóc tuyệt vời. Nó cũng cải thiện kết cấu của tóc. Bạn có thể sử dụng dầu cỏ linh lăng có chứa enzyme ngăn ngừa chứng hói đầu và rụng tóc. Sự hiện diện của protein giúp tóc phát triển trong khi sự hiện diện của các khoáng chất như Canxi, Kẽm, silica giúp tóc chắc khỏe và tốt hơn. Silica ngăn ngừa rụng tóc và hói đầu.

3.1.2 Bảo vệ tiêu hóa

Cỏ linh lăng là một phương pháp điều trị hiệu quả các vấn đề về tiêu hóa. Bạn có thể dùng thuốc bổ cỏ linh lăng hoặc mầm cỏ linh lăng để ngăn ngừa chứng khó tiêu, đầy bụng, viêm dạ dày, loét dạ dày, buồn nôn , v.v. Cỏ linh lăng có hàm lượng chất xơ cao nên cũng làm giảm táo bón mãn tính. Hơn nữa, ăn cỏ linh lăng hàng ngày có thể giải độc và làm sạch cơ thể rất nhiều từ bên trong. 

3.1.3 Chống ung thư, bảo vệ tim mạch

Nguy cơ ung thư có thể giảm bằng cách tiêu thụ cỏ linh lăng hàng ngày. Nó chứa một loại axit amin gọi là canavanine được biết là ngăn ngừa nguy cơ ung thư. Nó cũng giúp liên kết các chất gây ung thư có trong ruột kết. 

Cỏ linh lăng làm giảm lượng cholesterol xấu trong cơ thể và ngăn chặn lượng cholesterol trong cơ thể tăng quá cao, do đó cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

3.1.4 Chữa bệnh thận và tiết niệu, giảm chảy máu

Cỏ linh lăng có đặc tính lợi tiểu giúp ngăn ngừa bất kỳ vấn đề nào ở thận như giữ nước. Viên nén cỏ linh lăng cũng được biết là ngăn ngừa UTI hoặc Nhiễm trùng đường tiết niệu. 

Cỏ linh lăng rất giàu chất diệp lục, Sắt và Vitamin K. Những chất này giúp sản xuất thêm máu trong cơ thể và cây cũng được sử dụng để điều trị chảy máu cam, thiếu máu, chảy máu nướu răng và máu khó đông. 

3.1.5 Tác dụng khác 

Các chất dinh dưỡng thực vật trong cỏ linh lăng như L-canavanine và chất diệp lục giúp tăng khả năng miễn dịch. Nó cũng làm giảm lượng đường trong máu, ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại II, bệnh tiểu đường khởi phát ở người lớn và nhiều bệnh khác. 

Cỏ linh lăng còn ngăn ngừa sỏi thận, sỏi niệu, khô khớp, viêm khớp, phù thũng, ngộ độc kim loại nặng, loét giãn tĩnh mạch , v.v. Nó còn được dùng để chữa mất sức, mệt mỏi, buồn nôn, trí nhớ kém và giảm tỉnh táo, suy giảm chức năng tuyến giáp, móng tay dễ gãy, tóc chẻ ngọn, quáng gà, các vấn đề về răng miệng và giảm sản xuất hoặc kém chất lượng sữa mẹ.

== >> Mời bạn xem thêm dược liệu: Rau sam – Thực phẩm bổ dưỡng, cũng là vị thuốc hữu ích

3.2 Công dụng theo y học cổ truyền

Rễ có tính hàn, vị đắng, hơi chát, có tác dụng kiện vị, thanh nhiệt, lợi niệu. Toàn cây có tính bình, vị đắng, có tác dụng thanh tỳ vị, lợi đại tiểu tiện.

Ở Vân Nam (Trung Quốc), rễ và toàn cây được sử dụng làm thuốc trị hoàng đản, sỏi niệu đạo và mắt quáng gà.

4 Cách dùng và lưu ý khi sử dụng cây Cỏ linh lăng

4.1 Liều lượng, dạng dùng

Liều khuyến cáo điển hình là 5 – 10g được dùng dưới dạng trà và sử dụng ba lần mỗi ngày. Cỏ linh lăng có thể được tìm thấy ở nhiều dạng từ hạt và mầm tươi đến lá và bột khô. Trà cỏ linh lăng là một dạng dùng phổ biến.

4.2 Tác dụng phụ, tương tác

Việc sử dụng lâu dài cỏ linh lăng, đặc biệt là hạt, có tác dụng kích thích miễn dịch và có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng tự miễn dịch như bệnh lupus và bệnh đa xơ cứng. Tác dụng estrogen yếu, do đó không nên sử dụng cỏ linh lăng ở những bệnh nhân có nguy cơ mắc ung thư vú hoặc tử cung. 

Cỏ linh lăng chứa hàm lượng vitamin K cao, vì vậy những bệnh nhân hiện đang dùng bất kỳ loại thuốc chống đông máu nào nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Ngoài ra, với tác dụng hạ đường huyết nhẹ đã biết, bệnh nhân đang dùng thuốc điều trị bệnh tiểu đường nên được cảnh báo về khả năng giảm đường huyết không chủ ý.

5 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả Võ Văn Chi (Xuất bản năm 2021). Mục túc trang 159-160, Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 2. Truy cập ngày 9 tháng 5 năm 2023. 

2. Tác giả Sherril Sego (Ngày đăng 5 tháng 5 năm 2017). Alfalfa: weighing the risks and benefits, Clinical Advisor. Truy cập ngày 9 tháng 5 năm 2023. 

3. Tác giả Ali Esmail Al-Snafi và cộng sự (Đăng vào tháng 2 năm 2021). A review on Medicago sativa: A potential medicinal plant, Research Gate. Truy cập ngày 9 tháng 5 năm 2023.