Quả Lê

Lê là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng tuyệt vời cho sức khỏe như điều trị các vấn đề về tiêu hóa nhẹ, tiêu chảy, đau bụng, táo bón,… Trong bài viết này, Thuốc Gia Đình xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về loại trái cây này.

1 Giới thiệu về cây Lê

Lê là một thành viên của họ Rosaceae (Hoa hồng), là một trong những loại cây lâu đời nhất được con người trồng. Quả lê tươi ( loài Pyrus ) được tiêu thụ trên khắp thế giới và cũng thường được tìm thấy trong các sản phẩm chế biến như đồ uống, kẹo, trái cây bảo quản và mứt. Lê đã được sử dụng như một phương thuốc dân gian truyền thống ở Trung Quốc trong hơn 2000 năm vì các hoạt động chống viêm, hạ đường huyết và lợi tiểu được báo cáo. Các công dụng truyền thống khác của lê bao gồm sử dụng làm thuốc chữa say rượu, giảm ho và táo bón.

1.1 Đặc điểm thực vật cây Lê

Bộ phận	Tác dụng
Rễ	Cây lê có bộ rễ cọc, các nhánh rễ mọc bao quanh rễ cọc dày đặc. Cây lê có bộ rễ ăn nông trên mặt đất.
Thân cây	Cây lê thuộc loại thân gỗ, có trường hợp thân bụi, sống lâu năm. Sau khi trồng 5 — 6 năm, cây lê đã cho thu quả. Cây lê ghép sống tới 50 – 60 năm.
Lá	Lá cây lê mọc so le nhau, lá đơn, dài 2–12 cm, màu xanh lục bóng ở một số loài, ở các loài khác có lông tơ màu trắng bạc mọc rậm; hình dáng lá từ hình ô van rộng bản tới hình mác hẹp.
Hoa	Lê ra hoa vào cuối tháng 2 đầu tháng 3, màu hoa trắng, hiếm khi nhuốm màu vàng hay hồng, đường kính 2–4 cm, và có 5 cánh hoa, 5 lá đài và nhiều nhị. Khi hoa nở rộ tạo cảnh rất đẹp cho vườn lê. Lộc phát vào mùa xuân, quả hình thành sau khi hoa tàn và phát triển tới cuối tháng 8 thì chín.
Quả	Quả lê hình tròn hơi dẹt (lê nâu) song đa phần hình bóng điện với trọng lượng bình quân 350 – 500g/quả. Khi chín vỏ quả chuyển nâu hoặc xanh vàng, vỏ nhẵn. Thịt quả màu trắng giòn, ngọt mát hơi pha chua chát, đặc biệt có mùi thơm dễ chịu. Tỷ lệ quả có hạt thấp, chỉ khoảng 15 – 20% tổng số quả.

1.2 Đặc điểm phân bố và sinh thái

Lê có nguồn gốc từ Châu  u và Tây Á và được du nhập vào Bắc Mỹ vào thế kỷ 17. Sản xuất lê thương mại tập trung ở Tây Bắc Hoa Kỳ với 75% nguồn cung của quốc gia đến từ Washington, California và Oregon. Có hàng nghìn giống lê trên thế giới nhưng chỉ có khoảng 100 giống được trồng thương mại. 

Lê châu  u hoặc Pháp bao gồm các giống cây dương như Bartlett, Bosc và D’Anjou. Lê châu Á còn được gọi là “lê táo” vì kết cấu giống quả táo. 

2 Thành phần dinh dưỡng của Lê

Lê là nguồn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm chất xơ, vitamin C và kali. Lê cũng là một nguồn chất phytochemical, đặc biệt là chất chống oxy hóa. Lê có chứa Fructose và sorbitol, có liên quan đến vấn đề tiêu chảy ở trẻ em.

Hàm lượng vitamin C trong quả lê là khoảng 7 mg, khiến quả lê trở thành nguồn cung cấp vitamin C dồi dào. Lê cỡ trung bình cũng tập trung nhiều chất xơ (6 g) và được coi là nguồn cung cấp chất xơ tuyệt vời. Giống như tất cả các loại trái cây, lê là nguồn cung cấp Kali quan trọng (180 mg). 

Lê đặc biệt giàu fructose và Sorbitol so với các loại trái cây khác. Mặc dù hầu hết các loại trái cây đều chứa sucrose, lê và táo chứa 70% fructose, mặc dù thông tin này không có sẵn trong cơ sở dữ liệu dinh dưỡng tiêu chuẩn. 1 Lê chứa 4,5% fructose, 4,2% Glucose, 2,5% sucrose và 2,5% sorbitol.

Lê chứa 71% chất xơ không hòa tan và 29% chất xơ hòa tan. Lignin là phần không chứa carbohydrate của chất xơ và thường được liên kết với cám lúa mì và chất xơ ngũ cốc. Lignin trong thực vật được chuyển hóa sinh học thành lignan, hay còn gọi là Phytoestrogen, bởi vi khuẩn trong ruột. Loại chất xơ này cũng có chức năng như một chất chống oxy hóa và được cho là có trong quả lê.

Arbutin và catechin là những hợp chất polyphenol chiếm ưu thế trong 8 loại lê, tiếp theo là axit chlorogen, quercetin và Rutin. Những quả lê có tổng hàm lượng phenolics và tổng hàm lượng Flavonoid cao có khả năng chống oxy hóa và chống viêm cao hơn đáng kể so với các loài khác. Anthocyanin có liên quan đến khả năng chống oxy hóa trong quả lê, trong khi tổng lượng triterpenoid có liên quan chặt chẽ đến hoạt động chống viêm.

3 Lợi ích của Quả Lê với sức khỏe

3.1 Tăng cường sức khỏe tiêu hóa

Lê là nguồn cung cấp chất xơ hòa tan và không hòa tan tuyệt vời . Mỗi quả lê cỡ vừa chứa khoảng 20% ​​giá trị chất xơ hàng ngày (DV). Cả hai dạng chất xơ đều quan trọng đối với sức khỏe tiêu hóa. Chất xơ hòa tan giúp làm mềm phân để đi qua dễ dàng hơn, trong khi chất xơ không hòa tan bổ sung lượng lớn vào phân để ngăn ngừa và điều trị táo bón.

Tiêu thụ đủ chất xơ cũng có thể góp phần giúp hệ vi sinh vật đường ruột phát triển mạnh mẽ, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tiêu hóa mà còn cả sức khỏe miễn dịch và tinh thần.

3.2 Tốt cho da và tóc

Vitamin A là chất dinh dưỡng linh hoạt nhất. Nó có lợi cho việc giữ cho da, tóc và móng khỏe và đẹp. Lê chứa một lượng vitamin A tốt có thể giúp giữ cho làn da và mái tóc của bạn khỏe mạnh. Nó cũng được làm giàu với các chất dinh dưỡng như Zeaxanthin và Lutein tham gia vào một số chức năng của cơ quan và phản ứng enzyme.  

3.3 Cải thiện sức khỏe xương

Loại quả này chứa đồng, Canxi, phốt pho, Mangan và Magie với số lượng đáng kể, tất cả đều đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của xương. Những khoáng chất này có thể được yêu cầu với số lượng rất nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho xương chắc khỏe. Những người mắc các bệnh như loãng xương nên bổ sung lê vào chế độ ăn uống vì nó giúp ngăn ngừa và điều trị các tình trạng suy nhược và mất khoáng chất trong xương. Nó đảm bảo rằng xương nhận đủ khoáng chất để phát triển và bảo vệ chống lại chứng viêm và các tình trạng khác.  

3.4 Giúp giảm viêm

Lê rất giàu flavonoid và các thành phần chống oxy hóa. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng đặc tính chống viêm của quả lê giúp giảm sưng và đau do viêm. Những người bị các triệu chứng của bệnh gút, các bệnh thấp khớp như viêm khớp, v.v. nên ăn lê để giảm bớt các triệu chứng và ngăn ngừa chúng trở nên tồi tệ hơn, từ đó cũng cải thiện chất lượng cuộc sống. 

Có một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa tình trạng viêm và các bệnh chuyển hóa như tiểu đường, bệnh tim và thậm chí là ung thư. Ngoài ra, các chất dinh dưỡng như vitamin C và K giúp chống viêm, được tìm thấy rất nhiều trong quả lê.

3.5 Giúp cải thiện lưu thông máu 

Lê có thể rất có lợi cho những bệnh nhân bị thiếu hụt khoáng chất như thiếu máu, vì chúng có hàm lượng Sắt và đồng cao. Lượng sắt trong cơ thể tăng lên sẽ thúc đẩy quá trình tổng hợp hồng cầu. Ngoài ra, hàm lượng đồng trong cơ thể tăng lên tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổng hợp các khoáng chất thiết yếu và hấp thu sắt vào hệ thống.

Khi cơ thể có đủ khoáng chất để hỗ trợ các cơ quan, có thể ngăn ngừa tình trạng yếu cơ, suy giảm nhận thức, mệt mỏi và trục trặc hệ thống cơ quan. Đây là lý do tại sao các bác sĩ khuyên trẻ em và người lớn nên tiêu thụ thực phẩm giàu đồng và sắt như nhau.

3.6 Giúp chữa bệnh

Lê là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào và do đó giúp chữa lành vết thương. Axit ascorbic giúp tổng hợp các cấu trúc tế bào của cơ thể và các mô mới trong các cơ quan khác nhau. Vì vậy, bất cứ khi nào có vết bỏng hoặc vết cắt, nó đảm bảo rằng vùng bị tổn thương sẽ được chữa lành nhanh chóng. Nếu bị thương, bạn có thể bổ sung lê vào chế độ ăn uống để nhanh lành vết thương. 

3.7 Lê giúp tăng cường khả năng miễn dịch 

Vitamin C và vitamin A có trong quả lê có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch. Lê là một nguồn giàu khoáng chất vitamin C có tác dụng như một chất chống oxy hóa tuyệt vời. Chất chống oxy hóa giúp kích thích sản xuất tế bào bạch cầu, rất quan trọng đối với hệ thống miễn dịch. Điều này cuối cùng làm cho hệ thống miễn dịch của bạn mạnh mẽ hơn, cho phép cơ thể bạn tránh khỏi các tình trạng như các bệnh nhẹ như cúm, đau bụng do cảm lạnh, v.v. Ngoài ra, do hoạt động nhặt gốc tự do, chất chống oxy hóa ngăn ngừa mọi thiệt hại do các gốc tự do gây ra. 

3.8 Chống ung thư

Đặc tính chống oxy hóa trong quả lê có khả năng tiêu diệt các tế bào gây ung thư trong cơ thể chúng ta. Chất chống oxy hóa nổi tiếng với các hoạt động chống ung thư có liên quan đến việc ngăn ngừa ung thư. Theo các nghiên cứu , các chất dinh dưỡng thực vật như flavonoid và axit cinnamic có trong quả lê giúp giảm nguy cơ ung thư. Các chất chống oxy hóa hoạt động theo cách loại bỏ các gốc tự do khỏi cơ thể, cho phép tế bào mới và khỏe mạnh phát triển.

3.9 Lê có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường 

Các loại lê màu đỏ thường được biết đến là có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Lê là loại trái cây giàu anthocyanin, có liên quan nghịch với bệnh tiểu đường. Trong một nghiên cứu, người ta phát hiện ra rằng hơn 200.000 người tiêu thụ 5 khẩu phần lê đỏ trở lên hàng tuần có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 thấp hơn 23%. Hơn nữa, vỏ lê có chứa anthocyanin có tác dụng chống viêm và chống tiểu đường. 

Vì lê là một loại trái cây có nhiều chất xơ nên nó làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp cơ thể bạn có nhiều thời gian hơn để phân hủy và hấp thụ carbs. Do đó, lượng đường trong máu của bạn được điều chỉnh hợp lý, có khả năng giúp bạn kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tiểu đường. 

4 Ăn lê nhiều quá có sao không?

Mặc dù lê nói chung là an toàn và có lợi cho hầu hết mọi người, giống như bất kỳ loại thực phẩm nào khác, nhưng chúng có thể gây dị ứng hoặc gây ra một số rủi ro về sức khỏe ở một số cá nhân. Dưới đây là một số dị ứng tiềm ẩn và nguy cơ sức khỏe liên quan đến lê:

4.1 Phản ứng dị ứng

Lê thuộc họ Rosaceae, bao gồm các loại trái cây khác như táo và anh đào. Nếu bạn bị dị ứng với bất kỳ loại trái cây nào trong số này thì cũng có khả năng bị dị ứng với lê. Các triệu chứng phổ biến của dị ứng lê bao gồm ngứa hoặc ngứa ran trong miệng, sưng môi, lưỡi hoặc cổ họng, nổi mề đay và khó chịu ở Đường tiêu hóa. Phản ứng nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc phản vệ, đây là phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

4.2 Không dung nạp fructose

Lê, giống như nhiều loại trái cây khác, chứa đường tự nhiên, bao gồm cả đường fructose. Một số người có thể gặp khó khăn trong việc tiêu hóa fructose, dẫn đến tình trạng không dung nạp fructose. Các triệu chứng không dung nạp fructose bao gồm đầy hơi, đầy hơi, tiêu chảy và đau bụng.

Oxalat: Lê chứa oxalat, là hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Ở một số người, tiêu thụ nhiều oxalate có thể dẫn đến hình thành sỏi thận.

4.3 Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Những người bị GERD hoặc trào ngược axit có thể gặp các triệu chứng tồi tệ hơn sau khi ăn lê do tính chất axit của chúng.

4.4 Hàm lượng chất xơ cao

Mặc dù chất xơ trong lê thường có lợi cho sức khỏe tiêu hóa, nhưng tiêu thụ quá nhiều lê hoặc các thực phẩm giàu chất xơ khác trong thời gian ngắn có thể dẫn đến đầy hơi, chướng bụng và khó chịu ở một số người.

4.5 Độ nhạy FODMAP

Lê có chứa carbohydrate lên men được gọi là FODMAP, có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa ở những người nhạy cảm với các hợp chất này. Độ nhạy FODMAP có thể dẫn đến các triệu chứng như đầy hơi, đầy hơi và đau bụng.

5 Bài thuốc từ Quả Lê

5.1 Bài thuốc trị ho khan 

Sử dụng 1-2 quả lê, bỏ hạt và giã nhỏ; sau đó cho đường phèn vừa đủ hấp cách thủy đến khi đường tan hết thì đem sử dụng.

5.2 Bài thuốc trị chứng viêm phế quản

Sử dụng 2 quả lê cùng với 10g bột xuyên bố, 30g đường phèn. Sơ chế lê sạch sẽ và bỏ hạt, cho bột xuyên bối và đường phèn vào trong lê. Đem hấp cách thuy chia làm 2 lần dùng vào buổi sáng và tối.

5.3 Bài thuốc trị đau mắt đỏ

Sử dụng Hoàng Liên và lê. Ép lấy nước lê rồi cho hoàng liên vào ngâm trong nước ép, sau đó lấy Dung dịch này nhỏ vào mắt, ngày vài lần.

5.4 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả Holly Reiland và cộng sự, ngày đăng báo tháng 11 năm 2015. Systematic Review of Pears and Health, pmc. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2023.
2. Tác giả Sung-Yong Hong và cộng sự, ngày đăng báo năm 2021. A review of pears (Pyrus spp.), ancient functional food for modern times, pmc. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2023.