Acid acetic

1 Acid acetic là gì?

Tên gọi: Acid acetic.

Công thức hóa học: CH3COOh.

Điểm sôi: 118 độ C.

Điểm nóng chảy: 16,6 độ C.

Acid acetic có công thức hóa học là CH3COOH, đây là một hợp chất hữu cơ. Acid acetic thuộc nhóm Acid cacboxylic.

Công thức cấu tạo của Acid acetic gồm 1 nhóm methyl và 1 nhóm cacboxyl.

Acid acetic là thành phần chính của giấm, chiếm khoảng 5-20% thể tích. Giấm có mùi nồng và vị chua đặc trưng là do có chứa Acid acetic.

Acid acetic được sử dụng rộng rãi như một dung môi phân cực, đặc biệt trong hóa phân tích để ước tính các chất có tính kiềm yếu.

2 Quy trình sản xuất

Quy trình sản xuất Acid acetic trong công nghiệp thông quá quá trình cacbonyl hóa metanol. Quá trình này bao gồm nhiều bước và được mô tả theo phương trình hóa học dưới đây:

CH₃OH + HI → CH₃I + H₂O

CH₃I + CO → CH₃COI

CH₃COI + H₂O → CH₃COOH + HI

Các phương pháp điều chế Acid acetic khác:

Muối coban, Crom và Mangan naphthalene có thể được sử dụng làm chất xúc tác kim loại trong quá trình oxy hóa axetaldehyd. Phản ứng này có thể được biểu diễn như sau:

O₂ + 2CH₃CHO → 2CH₃COOH

Ngoài ra, ethylene (C₂H₄) có thể được oxy hóa thành Acid acetic bằng cách sử dụng chất xúc tác palladium và axit heteropoly. Phản ứng này có thể được biểu diễn như sau:

O₂ + C₂H₄ → CH₃COOH

Một số vi khuẩn kỵ khí có thể trực tiếp chuyển hóa đường thành Acid acetic.

C₆H₁₂O₆ → 3CH₃COOH

Trong quá trình lên men kỵ khí đường của những vi khuẩn này, không có sản phẩm trung gian Ethanol nào được hình thành.

3 Tính chất vật lý

Acid acetic là chất lỏng không màu, có mùi hăng nồng.

Điểm nóng chảy và điểm sôi của Acid acetic lần lượt là 289K và 391K ở nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn (STP).

Khối lượng mol của Acid acetic là 60,052 g/mol và khối lượng riêng của nó ở dạng lỏng là 1,049 g.cm^-3.

Nhóm chức cacboxyl trong Acid acetic có thể khiến nó bị ion hóa, như được biểu diễn bởi phản ứng: CH₃COOH ⇌ CH₃COO^– + H⁺.

Sự giải phóng proton trong phản ứng cân bằng trên là lý do giải thích tính axit của Acid acetic.

Hằng số phân li axit (pKa) của Acid acetic trong Dung dịch nước là 4,76.

Bazơ liên hợp của Acid acetic là axetat, được biểu diễn bằng CH3COO^–.

Độ pH của dung dịch Acid acetic 1,0M là 2,4, cho thấy dung dịch này không phân li hoàn toàn.

Ở dạng lỏng, Acid acetic là dung môi phân cực, có tính protic với hằng số điện môi là 6,2.

4 Tính chất hóa học

Phản ứng hóa học của Acid acetic tương tự như phản ứng của các axit cacboxylic khác. Khi đun nóng trên 440°C, nó phân hủy để tạo ra metan và carbon dioxide hoặc nước và ethenone, như được biểu diễn bằng các phương trình hóa học sau.

CH₃COOH + Nhiệt → CO₂ + CH₄

CH₃COOH + Nhiệt → H₂C=C=O + H₂O

Acid acetic có thể ăn mòn các kim loại như magie, Kẽm và Sắt, dẫn đến hình thành muối axetat.

2CH₃COOH + Mg → Mg(CH₃COO)₂ + H₂

Phản ứng giữa Acid acetic và Magie tạo thành magie axetat và khí hydro, như được biểu diễn bằng phương trình hóa học ở trên.

Các phản ứng khác liên quan đến Acid acetic:

Acid acetic phản ứng với kiềm tạo thành muối axetat như minh họa bên dưới.

CH₃COOH + KOH → CH₃COOK + H₂O

Acid acetic cũng tạo thành muối axetat khi phản ứng với cacbonat, tạo ra carbon dioxide và nước trong quá trình này. Ví dụ về các phản ứng như vậy bao gồm:

2CH₃COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃COONa + CO₂ + H₂O

CH₃COOH + NaHCO₃ → CH₃COONa + CO₂ + H₂O

5 Acid acetic có tác dụng gì?

Acid acetic đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của cuộc sống hàng ngày như:

• Tính chất kháng khuẩn của nó làm cho Acid acetic có tác dụng hữu ích như một chất khử trùng.
• Sản xuất sợi rayon.
• Trong lĩnh vực y tế, Acid acetic được sử dụng để điều trị ung thư bằng cách tiêm trực tiếp vào khối u.
• Là thành phần chính của giấm, được sử dụng để chế biến thực phẩm.
• Acid acetic được sử dụng trong sản xuất Cao Su và nhiều loại nước hoa khác nhau.
• Nó được sử dụng rộng rãi trong sản xuất VAM (vinyl acetate monome).
• Khi hai phân tử Acid acetic trải qua phản ứng ngưng tụ, sản phẩm thu được là anhiđrit axetic.
• Acid acetic còn được sử dụng để làm thuốc như thuốc nhỏ tai trong các trường hợp nhiễm khuẩn.

6 Lợi ích của Acid acetic với sức khỏe

6.1 Kháng khuẩn

Giấm từ lâu đã được sử dụng như một chất khử trùng tự nhiên, chủ yếu là do hàm lượng Acid acetic. Acid acetic có đặc tính kháng khuẩn mạnh và có thể có hiệu quả trong việc tiêu diệt một số chủng vi khuẩn cụ thể.

Trên thực tế, một nghiên cứu trong ống nghiệm năm 2014 phát hiện ra rằng Acid acetic có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn myxobacteria, chủng vi khuẩn gây bệnh phong và bệnh lao. Các nghiên cứu khác cho thấy giấm cũng có thể bảo vệ chống lại sự phát triển của vi khuẩn, một phần có thể là do sự hiện diện của Acid acetic.

6.2 Kiểm soát cân nặng

Các nghiên cứu cho thấy rằng, Acid acetic có tác dụng kiểm soát cân nặng, làm chậm quá trình rỗng dạ dày.

7 Tác dụng phụ

Do Acid acetic có bản chất là một loại Acid do đó những bệnh nhân có tiền sử trào ngược dạ dày thực quản, loét dạ dày cần cân nhắc trước khi sử dụng.

8 Một số câu hỏi thường gặp

8.1 Acid acetic là acid mạnh hay acid yếu?

Acid acetic là một loại acid yếu.

8.2 Acid acetic có độc không?

Việc sử dụng acid acetic có thể gây nên các phản ứng tại chỗ như kích ứng, ngứa. Một số trường hợp nhiễm toan, đái máu khi sử dụng dưới dạng thuốc tưới bàng quang.

9 Tài liệu tham khảo

Tác giả KOLTON M. COBB và cộng sự (Ngày đăng năm 2021). Acetic Acid Supplementation: Effect on Resting and Exercise Energy Expenditure and Substrate Utilization, NCBI. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2024.